مطالعه توصیفی-تحلیلی نگاره های فالنامه شاه طهماسبی

پایان نامه
چکیده

نسخه خطی «فالنامه شاه طهماسبی» به سبب اختصاص به مسائل مذهبی، یکی از نسخ برجسته در تصویرگری ایرانی به شمار می رود و ازاین رو شناخت چگونگی پرداخت روایت داستان در آن به فهم چگونگی تصویرسازی متون مذهبی خواهد انجامید. از سوی دیگر، ابعاد غیر عادی این نسخه خطی، آن را از نسخ دیگر متمایز می کند و این فرض را پیش می کشد که احتمالا این نسخه برای فال بینی و پیشگویی مورد استفاده قرار می گرفته است. اما این اثر قابل توجه، علیرغم این ویژگی های منحصر به فرد، از کانون توجه دور مانده است. این دو ویژگی نگارنده را برآن داشت تا در جهت فهم رمزگان تصویری و علت خلق این نسخه با چنین ابعادی بر آن تمرکز نماید. در این راستا نگارنده نخست به پژوهش درباره بستر زمانی خلق این اثر، شرایط حاکم بر جامعه در این عصر و پس از آن به بررسی تصاویر این مجموعه هنری پرداخته است؛ تجزیه و تحلیل عناصر بصری تصویر و مقایسه آن ها با سایر تصاویر مشابه از دیگر نسخ خطی از جمله آن است. این بخش از پژوهش، با استفاده از منابع محدودی که به معرفی این نسخه می پردازد؛ انجام شده است. در واقع تنها کتابی که به طور مستقیم، فالنامه شاه طهماسبی را مورد بررسی قرار داده؛ کتاب«falnama, the book of omens»است و از همین رو، کتاب حاضر تنها منبع مستقیم پژوهش بود. به هر روی رجوع به کتب مقدسی چون قرآن و عهد عتیق، راه را بر رمزگشایی این نسخه خطی هموارتر کرد. از مطالعه حاضر این امر حاصل شد که فالنامه شاه طهماسبی در زمانی خلق شده، که شاه طهماسب در سال های کهولت سن به سر می برده و با توجه به یافته ها به نظر می رسد؛ نسخه حاضر به سبب ضعف چشمان پادشاه با این ابعاد خلق شده تا مورد استفاده او باشد. از سوی دیگر، شیوه استنساخ آن که تصاویر را در یک طرف کاغذ و متن مرتبط را در طرف دیگر قرار داده نشان می دهد این نسخه برای فال بینی و پیش گویی و احتمالا نقالی مورد بهره بوده است. واژگان کلیدی: ایران، صفویه، شاه طهماسب، مکتب قزوین، فالنامه

منابع مشابه

نگاره های شاهنامه طهماسبی

متن کامل

نگاره های شاهنامه طهماسبی

گرچه نسخه برگردان کردن بخش های هنری یک نسخه خطی، سال هاست در خارج از ایران رواج دارد، در سال های اخیر شاهد طبع این گونه آثار در ایران هستیم. از نمونه خارجی این گونه کتاب ها می توان به نسخه برگردان نگاره های شاهنامه لنینگراد (1985م.) و نمونه های داخلی می توان به نسخه برگردان نگاره های خاوران نامه (1383ش.) اشاره کرد. نگاره های نسخه خطی شاهنامه طهماسبی، قبلاً معروف به شاهنامه هوتون، از خوش اقبال تر...

متن کامل

بررسی تطبیقی نگاره های فالنامه شاه تهماسبی و اخبارنامه

در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و جمع آوری اطلاعات آن به شیوه کتابخانه ای است، به بررسی و تطبیق نگاره هایی از کتاب فالنامه و اخبارنامه پرداخته شده است. در این پژوهش پرداختن و توجه به مضامین با موضوعی مذهبی مورد توجه نگارنده بوده است و نگاره ها براساس شکل گیری تصاویری با مضمون مذهبی مورد تحلیل قرار گرفته اند. یکی از مضامین مهم که همواره مورد توجه نگارگران مسلمانان ایرانی بود، داست...

تجلی باورهای تشیع در برخی نگاره های نسخه " فالنامه تهماسبی"

مضامین و مفاهیم مورد علاقه و تأکید تشیع، بخشی از درون‌مایه نسخه نگاره‌های ایرانی را به خود اختصاص داده‌اند. عمده‌ی این آثار، متأثر از نوع حاکمیت و فضای فکری زمانه، به روش‌های تصویری متعدد، از واقع‌گرایانه تا نمادین مصور شده‌اند و مهم‌تر اینکه بیانگر روایت یکسانی نیستند. در این میان، نسخه فالنامه تهماسبی که مجموعه‌ای از مضامین اسلامی و شیعی را در خود جای‌داده و در دوران اقتدار سیاسی و فکریِ تشیع ...

متن کامل

بررسی نگاره های مرتبط با داستان ضحاک در شاهنامۀ شاه طهماسبی از منظر تصویرسازی

آثار نگارگری ایران در دوره های گوناگون اغلب به صورت تک نگاره و غالباً مستقل از متن، مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این مقاله، سیزده نگارۀ متوالی از شاهنامۀ شاه طهماسبی مرتبط با داستان ضحاک از منظر تصویرسازی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف مقاله سنجیدن میزان وفاداری نگارگران در انتقال اندیشۀ بنیادین متن به تصویر، ترتیب و توالی آثار بوده است. این داستان توسط چندین نقاش به تصویر درآمده که چگونگی عم...

متن کامل

مقاله بازنمایی زال کودکی اسطوره ای در نگاره ای از شاهنامه شاه طهماسبی (با استفاده از رویکرد بینامتنیت)

داستان هایی که دارای قدرت تاثیریِ جهانی هستند، برخوردار از عناصر ساختاری مشترک و جهان شمولی تحت عنوان کهن الگوی سفر قهرمان می باشند که در آنها به مضامینی از جمله مضمون کودکان اسطوره ای (رها شده) پرداخته شده است. مؤید این مطلب کتاب شاهنامه فردوسی است. متنی جامع و سرچشمه ‌ای که بارها و بارها مورد استفاده یِ هنرمندان مختلف از جمله نگارگران قرار گرفته است. بررسی موفقیت نگارگرانِ این نگاره ها در بازنما...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای تجسمی

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023